Đề tài: Tác động của thu hồi đất nông nghiệp đến hộ gia đình trên địa bàn tỉnh Thái Bình.

1. Họ và tên nghiêncứu sinh: Đào Mộng Anh               

2. Giới tính: Nữ

3. Ngày sinh: 26/05/1993                                                   

4. Nơi sinh: Phú Thọ

5. Quyết định công nhận nghiên cứu sinh số: 2417/QĐ-ĐHKT, ngày 09 tháng 9 năm 2020 của Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế, ĐHQGHN, thời hạn từ ngày 09/9/2020 đến ngày 09/9/2023.

6. Các thay đổi trong quá trình đào tạo (nếu có): Quyết định số 3427/QĐ- ĐHKT ngày 07 tháng 9 năm 2023 “Về việc cho phép nghiên cứu sinh kéo dài thời gian trong Chương trình đào tạo” tối đa đến ngày 09 tháng 9 năm 2025.

7. Tên đề tài luận án: Tác động của thu hồi đất nông nghiệp đến hộ gia đình trên địa bàn tỉnh Thái Bình.

8. Chuyên ngành: Kinh tế chính trị                                  

9. Mã số: 9310102

10. Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Lan Hương- Trường Đại học kinh tế – ĐHQGHN; PGS.TS Tô Thế Nguyên - Trường Đại học kinh tế – ĐHQGHN

11. Tóm tắt các kết quả mới của luận án:

Đóng góp về mặt khoa học

Luận án có những đóng góp quan trọng trong việc hoàn thiện cơ sở lý luận về THĐ nông nghiệp và tác động của quá trình này đến hộ gia đình từ góc độ Kinh tế chính trị. Các phân tích được đặt trong bối cảnh Việt Nam đang trong giai đoạn đẩy mạnh CNH, HĐH, triển khai chính quyền địa phương hai cấp, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Cụ thể, luận án đã hệ thống hóa và phân tích sâu cơ sở lý luận về tác động của THĐ nông nghiệp đến LIKT của hộ gia đình, nhấn mạnh vai trò của đất nông nghiệp đối với sinh kế và chỉ ra những tổn thương đối với các nguồn lực sinhkế. Trên cơ sở đó, luận án xây dựng khung phân tích tích hợp dựa trên mô hình sinh kế bền vững của DFID, có điều chỉnh phù hợp với bối cảnh nông thôn Việt Nam và tiếp cận Kinh tế chính trị, phân tích tác động trên 05 nhóm nguồn lực chủ yếu.

Luận án cũng đề xuất hệ thống chỉ số đánh giá mức độ tổn thương sinh kế gồm 10 nhóm yếu tố và 26 chỉ tiêu định lượng, trong đó có 03 chỉ tiêu mới là chất lượng cảnh quan, giao thông và hệ thống điện. Mô hình nghiên cứu kết hợp giữa định lượng và định tính góp phần tiếp cận toàn diện, liên ngành trong đánh giá tác động của THĐ nông nghiệp. Từ đó, luận án đề xuất các nhóm giải pháp dựa trên ba trụ cột: (i) chính sách bồi thường, hỗ trợ; (ii) phục hồi và đa dạng hóa sinh kế bền vững; (iii) giám sát, phản hồi và bảo vệ quyền lợi hộ gia đình. Những giải pháp này góp phần định hướng cho các địa phương đang trong quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng đất..

Đóng góp về mặt thực tiễn:

Luận án không chỉ củng cố cơ sở lý luận mà còn đưa ra các đóng góp thiết thực cho quá trình hoạch định và thực thi chính sách THĐ nông nghiệp tại địa phương. Trên cơ sở dữ liệu điều tra 372 hộ tại 4 xã thuộc tỉnh Thái Bình, luận án đã phân tích toàn diện tác động của THĐ nông nghiệp đến LIKT của hộ gia đình, chỉ rõ những tác động hai chiều đến đời sống, sinh kế. Nghiên cứu đã xác định các khu vực tổn thương cao và nhóm nguyên nhân chính như: tỷ lệ đất bị thu hồi, mức độ phụ thuộc vào nông nghiệp, chất lượng hạ tầng, mạng lưới hỗ trợ xã hội và trình độ học vấn. Đồng thời, luận án làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn sinh kế mới của hộ, từ đó đề xuất giải pháp hỗ trợ phù hợp.

Bên cạnh đó, luận án đánh giá và chỉ ra những khoảng trống trong các chính sách đảm bảo LIKT của hộ sau THĐ nông nghiệp. Các giải pháp được và bộ công cụ đánh giá tác động của THĐ nông nghiệp được đề xuất có thể làm cơ sở tham khảo cho chính quyền địa phương, cơ quan hoạch định chính sách và các tổ chức liên quan trong bối cảnh thực hiện Luật Đất đai năm 2024 và quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2026–2030.

12. Các hướng nghiên cứu tiếp theo:

Trong thời gian tới, tác giả sẽ tiếp tục nghiên cứu mở rộng việc đánh giá tác động của các chính sách đất đai mới như Luật Đất đai năm 2024 đến sinh kế và LIKT hộ gia đình tại các địa phương có đặc điểm tương đồng, đặc biệt là tỉnh Hưng Yên trong bối cảnh chuyển đổi mô hình chính quyền hai cấp. Ngoài ra, tác giả cũng quan tâm nghiên cứu sâu hơn về ứng dụng khoa học – công nghệ trong quản lý và sử dụng đất, nhằm góp phần hoàn thiện lý luận và hỗ trợ xây dựng chính sách thực tiễn hiệu quả hơn trong quá trình ĐTH, CNH, HĐH tại Việt Nam.

13. Các công trình đã công bố có liên quan đến luận án:

>> Xem thêm thông tin luận án tại đây.