Sau đây là nội dung chi tiết:
1. Nghị định số 120/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp.
- Nhiệm vụ của cấp Chính phủ:
- Phân định thẩm quyền: Chính phủ phân định rõ ràng thẩm quyền giữa các cấp chính quyền địa phương (cấp tỉnh và cấp xã), đặc biệt trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp (hộ tịch, nuôi con nuôi, chứng thực, hòa giải);
- Xây dựng cơ sở pháp lý: Chính phủ xây dựng và ban hành các văn bản pháp lý, tạo điều kiện cho việc phân cấp, phân quyền giữa các cấp chính quyền và đảm bảo tính thống nhất trong các quy trình hành chính;
- Giám sát và điều phối: Chính phủ giám sát, điều phối công tác quản lý nhà nước của các cấp chính quyền địa phương để đảm bảo tính hiệu quả, công khai và minh bạch trong công tác hành chính;
- Đảm bảo tính thống nhất và không chồng chéo: Chính phủ đảm bảo không có sự chồng chéo nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền địa phương và giữa các cơ quan chức năng;
- Bảo vệ quyền lợi công dân: Chính phủ bảo vệ quyền con người và quyền công dân trong các quy trình hành chính, đảm bảo sự công bằng trong việc thực hiện các thủ tục hành chính;
- Chỉ đạo chuyển giao nhiệm vụ: Chính phủ chỉ đạo, hướng dẫn việc chuyển giao nhiệm vụ hành chính từ cấp huyện xuống cấp xã và ngược lại để đảm bảo sự liên tục trong công việc;
- Cung cấp nguồn lực: Chính phủ đảm bảo kinh phí từ ngân sách nhà nước cho các cấp chính quyền địa phương thực hiện nhiệm vụ hành chính.
- Nhiệm vụ của cấp tỉnh:
- Giám sát và quản lý các lĩnh vực pháp lý: Cấp tỉnh giám sát công tác hộ tịch, nuôi con nuôi, chứng thực và các hoạt động hành chính khác trong phạm vi tỉnh;
- Điều phối công tác hành chính: Cấp tỉnh điều phối và quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ hành chính do cấp xã thực hiện, bao gồm việc hỗ trợ và chỉ đạo các cơ quan hành chính địa phương;
- Quản lý nhà nước về hộ tịch: Cấp tỉnh có thẩm quyền trong việc thu hồi giấy tờ hộ tịch không hợp pháp, xử lý vi phạm trong lĩnh vực hộ tịch;
- Giải quyết các vấn đề liên quan đến bồi thường: Cấp tỉnh giải quyết các vấn đề bồi thường thiệt hại do hành vi của cấp huyện gây ra trước ngày 01 tháng 7 năm 2025;
- Kiểm tra, đánh giá hoạt động hành chính: Cấp tỉnh có trách nhiệm kiểm tra, thanh tra và báo cáo kết quả công việc hành chính của cấp xã, đảm bảo các quy trình được thực hiện đúng đắn.
- Nhiệm vụ của cấp xã:
- Thực hiện các thủ tục hành chính cơ bản: Cấp xã chịu trách nhiệm đăng ký hộ tịch (sinh, tử, kết hôn, nhận con nuôi), chứng thực chữ ký, giấy tờ và hòa giải tại cơ sở;
- Quản lý hộ tịch và các hoạt động hành chính: Cấp xã thực hiện công tác quản lý hộ tịch tại địa phương, đồng thời hỗ trợ công dân trong việc thực hiện các thủ tục hành chính, đăng ký hộ tịch, cấp giấy tờ liên quan;
- Thực hiện công tác hòa giải: Cấp xã quản lý và thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở, đảm bảo các tranh chấp dân sự được giải quyết nhanh chóng, kịp thời;
- Hỗ trợ công dân: Cấp xã hỗ trợ công dân trong việc nộp hồ sơ, giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến hoặc tại cơ quan, đồng thời hướng dẫn và giúp đỡ công dân trong việc thực hiện các quyền lợi của mình;
- Bảo đảm an ninh trật tự trong các sự kiện hành chính: Cấp xã đảm bảo an ninh trật tự trong các sự kiện công khai như xin lỗi và cải chính công khai, cũng như hỗ trợ các hòa giải viên gặp khó khăn trong quá trình thực hiện công việc.
- Nghị định số 121/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp.
a) Nguyên tắc phân quyền, phân cấp:
- Các nhiệm vụ và quyền hạn phải tuân thủ Hiến pháp và các quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương;
- Phân cấp phải rõ ràng giữa cơ quan nhà nước ở trung ương và chính quyền địa phương, bảo đảm thẩm quyền quản lý thống nhất của Chính phủ và quyền điều hành của người đứng đầu Chính phủ;
- Chính phủ và các bộ, cơ quan ngang bộ thực hiện quản lý vĩ mô, xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch đồng bộ và có trách nhiệm giám sát, kiểm tra;
- Chính quyền địa phương được phân quyền thực hiện nhiệm vụ một cách chủ động, sáng tạo và tự chịu trách nhiệm trong các lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ Tư pháp.
b) Nhiệm vụ của cấp tỉnh và cấp xã:
- Cấp tỉnh: Các cơ quan tỉnh có quyền cấp các chứng chỉ hành nghề cho các ngành nghề chuyên môn, chẳng hạn như đấu giá tài sản, trọng tài thương mại, luật sư, công chứng viên. Cấp tỉnh cũng thực hiện các thủ tục cấp, thu hồi và cấp lại các chứng chỉ hành nghề, cũng như giám sát các hoạt động này;
- Cấp xã: Cấp xã chủ yếu thực hiện các nhiệm vụ hành chính gần gũi với đời sống người dân, như xác nhận công dân đủ điều kiện nhận trẻ em nước ngoài làm con nuôi, hoặc các thủ tục hành chính khác liên quan đến công tác pháp lý tại địa phương.
c) Cơ chế thực hiện: Chính phủ giữ vai trò chỉ đạo, giám sát chung trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp, nhưng phân quyền cho cấp tỉnh và cấp xã thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, tránh sự chồng chéo hoặc bỏ sót nhiệm vụ.
d) Các lĩnh vực được phân cấp rõ ràng:
- Lĩnh vực đấu giá tài sản, trọng tài thương mại, luật sư, công chứng: Chính quyền cấp tỉnh có quyền cấp, thu hồi và cấp lại các chứng chỉ hành nghề, cũng như tổ chức các hoạt động chuyên môn liên quan;
- Lĩnh vực hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cấp tỉnh có trách nhiệm xây dựng mạng lưới tư vấn viên pháp lý và hỗ trợ chi phí tư vấn pháp luật cho doanh nghiệp.
e) Giám sát và báo cáo: Các cấp chính quyền địa phương phải thực hiện nhiệm vụ giám sát, báo cáo và phối hợp với các cơ quan trung ương để bảo đảm sự minh bạch và hiệu quả trong công tác quản lý.
- Nghị định số 122/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý thuế.
a) Nhiệm vụ của Chính phủ và Bộ Tài chính:
- Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ chịu trách nhiệm quản lý vĩ mô trong lĩnh vực thuế, bao gồm việc xây dựng thể chế, chiến lược, và quy hoạch đồng bộ;
- Bộ Tài chính chủ trì các quyết định quan trọng liên quan đến chính sách thuế, tổ chức đào tạo và hướng dẫn các cơ quan thuế để thực hiện nhiệm vụ phân cấp.
b) Nhiệm vụ của cấp tỉnh:
- Các cơ quan thuế cấp tỉnh quản lý trực tiếp người nộp thuế trong phạm vi địa bàn của mình;
- Cấp tỉnh thực hiện các nhiệm vụ như xử lý hồ sơ đề nghị xóa nợ thuế, đề nghị phân loại thuế, khoanh nợ thuế, và tổ chức các dịch vụ hóa đơn điện tử.
c) Nhiệm vụ của cấp xã: Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện các nhiệm vụ quản lý thuế liên quan đến các cá nhân, doanh nghiệp nhỏ trong phạm vi xã, huyện, và giúp đỡ người dân trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, cấp giấy chứng nhận thuế, và hướng dẫn thủ tục khai thuế.
- Nghị định số 124/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp; phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo.
a) Nhiệm vụ của Chính phủ:
- Quy định và hướng dẫn: Chính phủ ban hành các văn bản pháp lý và thể chế liên quan đến công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo;
- Giám sát và kiểm tra: Chính phủ thực hiện kiểm tra, giám sát việc triển khai phân quyền, phân cấp cho các cấp địa phương về công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo.
b) Nhiệm vụ của cấp tỉnh:
- Quản lý và triển khai: Cấp tỉnh chịu trách nhiệm giám sát và thực hiện các chính sách về dân tộc, tín ngưỡng và tôn giáo trong phạm vi tỉnh. Cấp tỉnh cũng thực hiện việc phân định các xã, thôn đặc biệt khó khăn trong vùng dân tộc thiểu số và miền núi;
- Phê duyệt danh sách: Cấp tỉnh phê duyệt danh sách các xã, thôn thuộc vùng đặc biệt khó khăn hoặc các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù;
- Giám sát hoạt động tôn giáo: Tiếp nhận và giám sát các thông báo liên quan đến hoạt động tôn giáo có quy mô rộng, như tổ chức lễ hội tín ngưỡng, hội nghị tôn giáo, hoặc các lớp bồi dưỡng tôn giáo trên địa bàn;
- Xử lý hồ sơ, tài liệu: Xem xét, thẩm định và phê duyệt hồ sơ xác định các khu vực, thôn khó khăn và các vấn đề liên quan đến người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.
c) Nhiệm vụ của cấp xã:
- Thực hiện công tác quản lý trực tiếp: Cấp xã là cơ quan thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến công tác dân tộc, tín ngưỡng và tôn giáo trực tiếp tại địa phương, bao gồm các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo nhỏ quy mô địa phương;
- Rà soát, báo cáo: Cấp xã rà soát, lập danh sách các xã khu vực khó khăn và thôn đặc biệt khó khăn theo các tiêu chí đã quy định. Cung cấp số liệu và báo cáo cấp tỉnh để phê duyệt;
- Tiếp nhận thông báo và xử lý thủ tục: Cấp xã tiếp nhận các thông báo về tổ chức lễ hội tín ngưỡng, mở lớp bồi dưỡng tôn giáo, tổ chức hội nghị hoặc các hoạt động tôn giáo khác trong phạm vi xã. Cũng có trách nhiệm báo cáo lên cấp tỉnh nếu các hoạt động này có quy mô lớn hơn phạm vi xã;
- Công nhận và quản lý người có uy tín: Cấp xã có nhiệm vụ công nhận và quản lý người có uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số theo các quy định của pháp luật.