Luật Đấu thầu sửa đổi, bổ sung số 90/2025/QH15 đã chính thức có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, thay thế các quy định tại Luật Đấu thầu 2023 và các luật sửa đổi trước đó. Luật Đấu thầu 2025 không thay thế hoàn toàn Luật Đấu thầu 2023 mà chỉ điều chỉnh, bổ sung những điểm mới nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, nhất là trong bối cảnh cải cách hành chính và đổi mới đất nước. Những thay đổi quan trọng trong Luật Đấu thầu 2025 có thể kể đến như sau:

1. Bãi bỏ quy định về gói thầu của doanh nghiệp nhà nước

            Điều 1, Khoản 2 của Luật Đấu thầu 2025 đã bãi bỏ quy định về các gói thầu thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có 100% vốn điều lệ do nhà nước nắm giữ. Trước đây, các dự án này bắt buộc phải tuân thủ các quy định của Luật Đấu thầu. Tuy nhiên, với sự thay đổi này, các doanh nghiệp nhà nước sẽ có thể áp dụng các quy định riêng của đơn vị mình hoặc theo Luật Đấu thầu nếu họ lựa chọn. Điều này giúp tăng tính linh hoạt cho các doanh nghiệp trong việc quyết định lựa chọn nhà thầu, đồng thời tránh được sự phức tạp và chậm trễ trong quá trình đấu thầu, vốn có thể làm mất cơ hội kinh doanh trong môi trường cạnh tranh hiện nay.

            Ví dụ: Các dự án xây dựng, mua sắm hoặc đầu tư của doanh nghiệp nhà nước, nếu trước đây phải thực hiện qua các thủ tục đấu thầu theo quy định của Luật Đấu thầu, nay có thể áp dụng theo quy trình riêng mà đơn vị quyết định, miễn là không vi phạm các quy định chung của pháp luật.

2. Bỏ vai trò của bên mời thầu, giảm cấp trung gian

            Trước khi có Luật Đấu thầu 2025, quá trình đấu thầu có sự phân vai giữa các bên như chủ đầu tư, bên mời thầu, tổ chuyên gia, và tổ thẩm định, làm tăng thủ tục hành chính, gây tốn thời gian và nhân lực cho các đơn vị thực hiện. Việc loại bỏ vai trò của bên mời thầu là một sự thay đổi mang tính cải cách lớn, giúp giảm cấp trung gian và tối ưu hóa quy trình đấu thầu.

            Lý do thay đổi: Trên thực tế, nhiều đơn vị có quy mô nhỏ, hoặc các dự án không quá phức tạp, vẫn phải tuân thủ các thủ tục phân chia vai trò hành chính, điều này không đi vào thực chất và gây tốn kém thời gian. Giờ đây, với việc bỏ vai trò của bên mời thầu, các tổ chức, doanh nghiệp có thể tiến hành đấu thầu một cách hiệu quả hơn mà không cần qua quá nhiều cấp trung gian.

3. Giao quyền cho Chính phủ về các vấn đề linh hoạt trong đấu thầu

            Một trong những điểm nổi bật của Luật Đấu thầu 2025 là việc giao cho Chính phủ quyền quyết định các vấn đề quan trọng trong công tác đấu thầu, đặc biệt là về các hình thức như Chỉ định thầu, Chào hàng cạnh tranh và thời gian lựa chọn nhà thầu. Trước đây, những thay đổi về các vấn đề này phải trải qua một quá trình dài đợi sửa đổi, bổ sung trong các văn bản luật. Tuy nhiên, theo quy định mới, Chính phủ có thể tự quyết định các thay đổi này một cách linh hoạt và kịp thời mà không phải chờ đợi quá trình soạn thảo, lấy ý kiến và phê duyệt của Quốc hội.

             Ý nghĩa của thay đổi này: Việc này giúp việc điều chỉnh các hạn mức, thời gian và phương thức đấu thầu trở nên nhanh chóng và phù hợp hơn với thực tế. Các chính sách đấu thầu có thể thay đổi theo từng giai đoạn mà không phải chờ đợi sửa đổi luật, từ đó cải thiện khả năng phản ứng nhanh trong bối cảnh kinh tế và công nghệ thay đổi liên tục.

4. Các quy định về chuyển tiếp khi chưa có Nghị định hướng dẫn

            Dù Luật Đấu thầu 2025 đã có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, nhưng hiện tại vẫn chưa có Nghị định hướng dẫn cụ thể thay thế Nghị định 24/2024/NĐ-CP. Vì vậy, các quy định chuyển tiếp đã được quy định rõ ràng trong Luật này:

(1)  Đối với gói thầu đã phát hành hồ sơ mời thầu trước ngày 01/07/2025: Các gói thầu này sẽ tiếp tục áp dụng theo các quy định của Luật Đấu thầu 2023 đã sửa đổi, bổ sung. Quá trình đấu thầu sẽ được tiếp tục mà không bị gián đoạn.

(2) Đối với các gói thầu chưa phát hành hồ sơ mời thầu nhưng đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu: Các chủ đầu tư có thể điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu để phù hợp với các quy định mới của Luật Đấu thầu 2025. Trường hợp không muốn áp dụng luật mới, các chủ đầu tư cũng có thể quyết định mua sắm theo quy định hiện hành của đơn vị mình.

            Ví dụ: Nếu một gói thầu được công bố trước ngày 01/07/2025, nhưng đến ngày 01/07/2025 chưa đóng thầu, chủ đầu tư có thể tiếp tục lựa chọn nhà thầu theo các quy định của Luật Đấu thầu 2023, hoặc thay đổi các yêu cầu để thực hiện theo Luật Đấu thầu 2025 nếu cần thiết.

5. Những thay đổi khác

            Cải cách hệ thống đấu thầu công nghệ cao: Luật Đấu thầu 2025 đã cụ thể hóa các quy định liên quan đến đấu thầu đối với các gói thầu có yêu cầu kỹ thuật cao, công nghệ tiên tiến hoặc thuộc danh mục công nghệ chiến lược. Điều này nhằm thúc đẩy sự phát triển của công nghệ trong các dự án đầu tư công.

            Phân cấp mạnh mẽ cho các đơn vị, địa phương: Luật 2025 tiếp tục phân cấp cho các đơn vị địa phương và các cơ quan chức năng trong việc tự quyết định các quy trình đấu thầu, giảm bớt sự can thiệp của cấp trung ương. Điều này giúp các đơn vị có thể xử lý nhanh chóng, linh hoạt hơn với các gói thầu đặc thù.

Kết luận

            Những thay đổi trong Luật Đấu thầu 2025 đã tạo ra sự đột phá lớn trong cách thức thực hiện đấu thầu tại Việt Nam. Các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước, sẽ có thêm cơ hội linh hoạt hơn trong việc lựa chọn nhà thầu và tổ chức các dự án đầu tư. Việc này không chỉ giúp cải thiện tính cạnh tranh của các doanh nghiệp mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao và chiến lược.