Nghiên cứu “Would external debts promote sustainable development in emerging and low-income countries?” của nhóm tác giả Lưu Ngọc Hiệp, Lưu Hạnh Nguyên và Phùng Thị Thu Hương (Trường Đại học Kinh tế) công bố trên Journal of International Development, 36(2) năm 2024 xem xét tác động của nợ nước ngoài đến phát triển bền vững ở các nền kinh tế mới nổi và các quốc gia có thu nhập thấp. Bằng cách sử dụng mẫu nghiên cứu gồm 101 quốc gia trong giai đoạn 2016-2020, nhóm tác giả phân tích mối liên hệ giữa nợ nước ngoài và tiến trình đạt được các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Dữ liệu từ chỉ số SDG và các chỉ số về nợ nước ngoài của Ngân hàng Thế giới được sử dụng để đánh giá mức độ phát triển bền vững và khối lượng nợ nước ngoài của từng quốc gia.

Kết quả cho thấy, nợ nước ngoài hỗ trợ đáng kể cho các quốc gia trong việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, nhưng mức độ ảnh hưởng đến từng mục tiêu khác nhau. Trong khi nợ nước ngoài thúc đẩy phát triển kinh tế, giáo dục, bình đẳng giới, tạo việc làm và củng cố chất lượng thể chế, nó lại ảnh hưởng tiêu cực đến tính bền vững của thành phố, cộng đồng và hệ sinh thái. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nợ công dài hạn có vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển bền vững, trong khi nợ ngắn hạn và nợ tư nhân không có tác động đáng kể. Cuối cùng, nghiên cứu cảnh báo rằng nợ nước ngoài quá mức có thể trở thành rào cản cho sự phát triển bền vững.

Nghiên cứu mang lại nhiều đóng góp mới và có ý nghĩa đối với cả lĩnh vực nghiên cứu và chính sách công. Trước tiên, nghiên cứu bổ sung vào khung lý thuyết về tác động của nợ nước ngoài đối với phát triển kinh tế, nhất là trong bối cảnh các quốc gia có thu nhập thấp và các nền kinh tế mới nổi. Bài nghiên cứu đi sâu vào từng mục tiêu cụ thể của phát triển bền vững (SDGs) để đo lường mức độ tác động của nợ nước ngoài. Điều này giúp làm rõ hơn mối liên hệ giữa nợ nước ngoài và phát triển bền vững, từ đó đưa ra các khuyến nghị chính sách phù hợp.

Nghiên cứu chỉ ra sự khác biệt trong tác động của nợ công và nợ tư nhân đến tiến trình phát triển bền vững của các quốc gia. Nợ công dài hạn được cho là có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững, đặc biệt là đối với các quốc gia có nguồn tài nguyên hạn chế. Ngược lại, nợ tư nhân và nợ ngắn hạn không mang lại những tác động đáng kể và có thể không hiệu quả trong việc giải quyết các thách thức lớn về phát triển. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn về việc phân bổ nguồn vốn và chiến lược vay nợ của các quốc gia. Các chính phủ cần tập trung vào việc sử dụng nợ công dài hạn để tài trợ cho các dự án phát triển bền vững quan trọng, đồng thời hạn chế sự phụ thuộc vào nợ ngắn hạn và nợ tư nhân có thể không mang lại giá trị phát triển bền vững.

Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy rằng nợ nước ngoài quá mức có thể trở thành rào cản đối với phát triển bền vững, làm tăng nguy cơ khủng hoảng nợ và làm suy yếu khả năng phát triển của các quốc gia. Đây là một cảnh báo quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách, đặc biệt là trong bối cảnh các quốc gia có thu nhập thấp đang gặp nhiều khó khăn về tài chính. Cơ chế quản lý nợ công hiệu quả cần được củng cố để tránh tình trạng nợ quá mức và bảo đảm rằng các quốc gia không rơi vào khủng hoảng nợ. Các chính sách về quản lý nợ, đặc biệt là các biện pháp kiểm soát và đánh giá rủi ro nợ, cần được thực hiện nghiêm ngặt hơn.

Nghiên cứu cũng cung cấp những gợi ý rõ ràng cho các nhà làm chính sách về cách quản lý và sử dụng nợ nước ngoài một cách hiệu quả. Trước hết, thị trường tài chính quốc tế cần được khuyến khích để hỗ trợ các quốc gia có nhu cầu vay nợ nhằm thu hẹp khoảng cách tài chính cho phát triển bền vững. Các quốc gia cần phải xây dựng chiến lược tài chính dài hạn, đảm bảo rằng nguồn vốn vay được phân bổ vào các dự án phát triển bền vững có tầm quan trọng chiến lược. Việc vay nợ nên được thực hiện cẩn thận, tránh tình trạng phụ thuộc quá mức vào nợ ngắn hạn hoặc nợ tư nhân, vốn không có tác động đáng kể đến sự phát triển bền vững.

Một khía cạnh khác được nghiên cứu là tác động của nợ nước ngoài đến từng mục tiêu cụ thể phát triển bền vững (SDGs). Bài báo chỉ ra rằng nợ nước ngoài có tác động tích cực đến một số mục tiêu như giáo dục, bình đẳng giới, tăng trưởng kinh tế và công nghiệp hóa. Tuy nhiên, các lĩnh vực như bảo vệ hệ sinh thái, phát triển bền vững của các thành phố và cộng đồng lại bị ảnh hưởng tiêu cực. Điều này gợi ý rằng các nhà hoạch định chính sách cần có cách tiếp cận cân bằng hơn khi phân bổ nguồn vốn vay, đảm bảo rằng các lĩnh vực quan trọng như môi trường và phát triển đô thị cũng nhận được sự đầu tư tương xứng.

Cuối cùng, nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng các cơ chế tài chính bền vững hơn để hỗ trợ các quốc gia đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Các tổ chức tài chính quốc tế có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các khoản vay dài hạn với lãi suất thấp, giúp các quốc gia giảm bớt gánh nặng tài chính và đầu tư vào các dự án phát triển có giá trị. Đồng thời, các chính sách về quản lý nợ cần được cải thiện để đảm bảo rằng các khoản vay được sử dụng một cách hiệu quả và không gây ra các vấn đề về nợ công quá mức.

Tóm lại, bài báo mang lại những đóng góp quan trọng trong việc hiểu rõ hơn vai trò của nợ nước ngoài đối với phát triển bền vững, đặc biệt là ở các quốc gia có thu nhập thấp và các nền kinh tế mới nổi. Kết quả nghiên cứu cung cấp những khuyến nghị cho các cơ quan ban ngành trong việc quản lý và sử dụng nợ nước ngoài một cách hợp lý, đồng thời cảnh báo về nguy cơ của việc vay nợ quá mức.

>>> THÔNG TIN BÀI BÁO

Luu, H.N., Luu, N.H. & Phung, H.T.T. (2024). Would external debts promote sustainable development in emerging and low‐income countries? Journal of International Development, 36(2), pp.1110-1128.

>>> THÔNG TIN TÁC GIẢ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

	TS. Lưu Ngọc Hiệp hiện đang là Phó trưởng Khoa phụ trách, kiêm Chủ nhiệm bộ môn Ngân hàng, Khoa Tài chính - Ngân hàng. TS. Lưu Ngọc Hiệp được đào tạo bài bản tại nước ngoài, Tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế học - Tài chính tại Trường Đại học St Andrews, Anh. TS. Lưu Ngọc Hiệp là tác giả của nhiều bài báo, báo cáo khoa học quốc tế trong đó phần lớn các công trình nghiên cứu được đăng trên các tạp chí khoa học uy tín trong danh mục ISI/SCOPUS.  Công tác tại Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN từ năm 2021 đến nay.
	ThS. Lưu Hạnh Nguyên hiện là giảng viên Bộ môn Tài chính Doanh nghiệp, Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN. Cô tốt nghiệp Thạc sĩ ngành Tài chính tại Đại học Utrecht (Hà Lan) và Đại học Toulouse 1 Capitole (CH Pháp) và hiện là nghiên cứu sinh chương trình liên kết giữa Đại học Lincoln (UK) và Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. ThS. Lưu Hạnh Nguyên là tác giả của nhiều bài báo, báo cáo khoa học quốc tế được đăng trên các tạp chí khoa học uy tín trong danh mục ISI/SCOPUS. Hướng nghiên cứu chính của cô trong lĩnh vực Tài chính Bền vững và Chính sách Tài chính Khí hậu.
	TS. Phùng Thị Thu Hương hiện là giảng viên tại Bộ môn Ngân hàng, Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Cô tốt nghiệp Cử nhân Kinh doanh Tài chính và Thạc sĩ Quản trị Tài chính từ Đại học Bedfordshire, Vương quốc Anh, trường nằm trong top 400 thế giới theo QS World University Rankings 2024. Cô cũng có bằng Cử nhân Luật học từ Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, và đã hoàn thành chương trình Tiến sĩ ngành Tài chính Ngân hàng tại Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tiến sĩ Phùng Thị Thu Hương đã gia nhập Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN từ năm 2017 và trước đó đã có kinh nghiệm làm việc tại ngân hàng Vietinbank trong lĩnh vực tài trợ thương mại. Cô có nhiều công trình khoa học được đăng trên các tạp chí khoa học trong nước và quốc tế về lĩnh vực quản trị ngân hàng, tài chính cá nhân và bảo hiểm.